Các chương trình học theo mô hình giáo dục khai phóng giáo dục và chuyên môn mang lại cho sinh viên những trải nghiệm học tập rất khác nhau. Các cuộc tranh luận về hai mô hình giáo dục này chủ yếu xoay quanh câu hỏi: Mô hình giáo dục nào sẽ mang lại nhiều lợi ích nhất cho người học về lâu dài? Có thể thấy, lựa chọn một ngôi trường chất lượng với hình thức giáo dục phù hợp là ưu tiên của mọi sinh viên. Đây chính là lựa chọn có ảnh hưởng rất lớn đến con đường sự nghiệp tương lai sau này.
Trong những thập kỷ gần đây, thị trường lao động ngày càng trở nên cạnh tranh hơn, đặc biệt là sau đại dịch gây ra khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Sinh viên và phụ huynh ngày càng cẩn trọng hơn khi bỏ tiền ra để kiếm một tấm bằng với kỳ vọng chung là có được nhiều cơ hội việc làm tốt hơn.
Kết quả là thế giới học thuật đã chuyển mình sang các chương trình học “chuyên môn” hoặc “định hướng nghề” – đây là con đường nhằm trang bị cho sinh viên trong một lĩnh vực công việc cụ thể. Bài viết sau đây sẽ giải thích chi tiết các khác biệt cũng như lợi thế của hai mô hình giáo dục này.
Table of Contents
ToggleNhững điều nên biết về giáo dục khai phóng
Giáo dục khai phóng chú trọng vào tính năng động và đa dạng; tập trung giảng dạy các lĩnh vực trọng tâm có tính tổng quát như lịch sử, toán học, khoa học và ngôn ngữ. Mô hình giáo dục này tập trung vào phát triển các kỹ năng như phân tích phản biện, giải quyết vấn đề, kỹ năng tổ chức, giao tiếp bằng lời hay bằng văn bản một cách hiệu quả.
Giáo dục khai phóng có khuynh hướng chú trọng tư duy phản biện trong quá trình học tập
Thay vì chuyên môn hóa trong một lĩnh vực duy nhất hoặc các kỹ năng cụ thể, trải nghiệm tại một trường đại học khai phóng nói chung sẽ đòi hỏi sinh viên phải tiếp xúc với nhiều chủ đề ngoài những gì liên quan trực tiếp đến chuyên môn của họ.
Những người ủng hộ giáo dục khai phóng tin rằng tất cả sinh viên sẽ được truyền tải một nền tảng kiến thức bao quát. Và điều này không những giúp họ thành công trong nhiều lĩnh vực công việc mà còn có hiểu biết toàn diện về thế giới xung quanh.
Để biết thêm về những lợi thế của Giáo dục khai phóng, vui lòng đọc thêm tại đây.
Những điều nên biết về giáo dục chuyên môn
Giáo dục chuyên môn tập trung đào tạo sinh viên trong một môi trường cụ thể và trang bị cho họ để trực tiếp bước vào môi trường chuyên nghiệp. Bất kỳ chương trình dự bị y khoa, điều dưỡng, kỹ thuật, kinh doanh hoặc chương trình chuyên ngành tương tự nào khác đều là một ví dụ về giáo dục chuyên môn, định hướng nghề nghiệp hoặc dạy nghề.
Sinh viên được đào tạo trong một môi trường cụ thể, được trang bị chuyên sâu với mô hình giáo dục chuyên môn
Không như giáo dục khai phóng, giáo dục chuyên môn ít tập trung hơn vào việc phát triển chiều rộng của kiến thức, và chỉ đào tạo các kỹ năng cần thiết để thành công trong một lĩnh vực cụ thể.
Những lợi thế của giáo dục chuyên môn bao gồm trang bị tốt hơn cho sinh viên để tham gia vào thị trường lao động, những kỹ năng thực tế cần thiết để thành công và mang lại triển vọng việc làm ổn định, và nâng cao cơ hội được nhận mức lương hấp dẫn ngay sau khi tốt nghiệp đại học.
Khác biệt giữa giáo dục khai phóng và giáo dục chuyên môn
Giáo dục chuyên môn và giáo dục khai phóng có một số điểm khác biệt, và sinh viên cần xác định và cân nhắc đưa ra lựa chọn phù hợp nhất. Dưới đây là một số khác biệt đáng lưu ý và một vài lời khuyên về cơ hội nghề nghiệp dành cho sinh viên bậc đại học.
Giáo dục khai phóng và giáo dục chuyên môn có một số khác biệt
Phương pháp tiếp cận khác nhau giữa giáo dục khai phóng và giáo dục chuyên môn
Giáo dục khai phóng có khuynh hướng tập trung vào bậc học đầu tiên và cung cấp kiến thức tổng quát hơn. Hầu hết các trường cấp văn bằng thuộc các nhóm ngành khai phóng, bao gồm khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, nhân văn và nghệ thuật.
Giáo dục chuyên môn thường xuất hiện ở các trường cao học – cụ thể là các chương trình chuyên ngành kỹ thuật, luật, kinh doanh, y khoa, và cũng có bậc học đầu tiên. Cách tiếp cận giáo dục này có thể phù hợp hơn cho những sinh viên quan tâm đến các bằng chuyên môn là kỹ thuật, khoa học máy tính hoặc kế toán.
Giáo dục khai phóng có khuynh hướng chú trọng bậc học đầu tiên
Số lượng môn học trong suốt quá trình học tập
Giáo dục khai phóng đòi hỏi sinh viên tham gia nhiều môn học đa dạng để giúp họ tiếp xúc với một loạt các nghiên cứu với nền tảng kiến thức tổng quát hơn. Các trường học này thường không tập trung vào các môn học phục vụ nghề nghiệp nhiều như các trường chuyên môn.
Mặt khác, giáo dục chuyên môn tập trung vào chuyên ngành của mỗi sinh viên với tương đối ít các yêu cầu cốt lõi hơn. Các môn học cũng phù hợp hơn với nhu cầu nghề nghiệp cụ thể của từng sinh viên, đặc biệt là những người muốn theo đuổi sự nghiệp trong các ngành kỹ thuật.
Giáo dục chuyên môn tập trung vào các chuyên ngành của sinh viên với tương đối ít các yêu cầu cốt lõi hơn.
Một số trường thậm chí bắt đầu tiên phong kết hợp các khía cạnh của cả hai hệ thống để trang bị tốt nhất cho thế hệ sinh viên tương lai tham gia vào lực lượng lao động. Sinh viên thậm chí có thể theo học hoặc giáo dục chuyên môn, hoặc giáo dục khai phóng với một chuyên ngành cụ thể.
Các kỹ năng sinh viên có thể được rèn luyện
Các môn học khai phóng được thiết kế để phát triển kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, giao tiếp và làm việc nhóm. Đây cũng chính là các kỹ năng mà nhà tuyển dụng tìm kiếm ở những nhân viên tiềm năng. Lợi ích mà những kỹ năng này mang lại là tính ứng dụng rộng rãi và khả năng thích ứng với tình hình kinh tế – công nghệ đang phát triển ngày càng nhanh.
Trái ngược với khai phóng, giáo dục chuyên môn chỉ tập trung vào những kỹ năng cần thiết để thành công trong một lĩnh vực cụ thể. Giáo dục chuyên môn có mục đích đào tạo sinh viên trong một lĩnh vực cụ thể và trang bị để các em bước vào chuyên ngành đó một cách chuyên nghiệp. Các kỹ năng này khá chuyên biệt do sinh viên đã chọn chuyên ngành ngay từ đầu.
Các lớp học khai phóng được thiết kế để phát triển tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, v.v.
Kết luận
Khi so sánh giáo dục khai phóng và giáo dục chuyên môn, rất khó để khẳng định cái nào tốt hơn vì cả hai hệ thống đều có những điểm mạnh và điểm hạn chế của mình. Trong khi một số ngành là điểm mạnh của hệ thống khai phóng, chẳng hạn như ngôn ngữ và lịch sử thì những ngành khác đòi hỏi ứng viên sở hữu ít nhất một tấm bằng chuyên môn, đặc biệt là các ngành dự bị y khoa, điều dưỡng và kỹ thuật.
Nếu người học thích thử thách óc suy tư về các vấn đề phức tạp, phát triển bản thân ngoài thế giới học thuật và theo đuổi một tấm bằng cao học, thì chương trình khai phóng là hoàn toàn phù hợp. Mặt khác, theo học một chương trình chuyên môn giúp sinh viên tập trung hơn vào phát triển triển vọng sự nghiệp. Université Libérale de Paris tự hào là trường đại học đầu tiên tại Pháp ứng dụng mô hình giáo dục khai phóng. Sinh viên có thể tham khảo rất nhiều chương trình cao học tại đây.
Nguồn tham khảo:
Liberal Arts vs. Professional Education: Which is Better? (2016, January 18). CollegeVine.